Uygun maliyetli hava kirliliği sensörlerinde standardizasyon çalışmaları

Günümüzde küresel bir sorun haline gelen hava kirliliği en büyük çevresel sağlık risklerinden biridir. Sağlık etkileri maruz kalınan havanın içindeki kirlilik yoğunluğuna ve süreye göre değişmektedir. Kirleticilerin çevre ve insan sağlığını olumsuz etkilememesi için kirlilik seviyesinin belirlenmesi gereklidir. Şu anda hava kirliliğinin izlenmesinde geleneksel yöntemlerin yerine uygun maliyetli hava sensörleri giderek daha fazla dikkat çekmekte ve bunların standardizasyon çalışmaları devam etmektedir.

EPA ‘Hava sensörü’ terimini, maliyeti daha uygun, taşınabilir, aynı anda birkaç kirleticiyi ölçebilen ve genellikle düzenleyici monitörlerden daha kolay çalıştırılan düzenleyici olmayan bir teknoloji sınıfı olarak ifade etmektedir. Referans ölçüm yöntemleriyle hava kirliliÄŸinin izlenmesi, ölçüm cihazlarının bakımı ve kalibrasyonu için kalifiye operatörler gerektirir. Hava sensörleri ise insan müdahalesi olmadan çalıştırılabilen ve kullanıcıların ek teknik bilgiye ihtiyaç duymadan hava kirliliÄŸini izlemesini mümkün kılan donanım ve yazılım setini tanımlamaktadır.

Hava sensörleri, Dünyada hızla yaygınlaşan ve kabul gören bir yöntem olup ülkemizde de yakalanması gereken bir trend haline gelmektedir. Yeni referans istasyonları kurmak yerine yeni teknolojileri sisteme entegre ederek hava kalitesinin daha fazla noktada ölçülmesi mümkündür. Bu sensör teknolojisinin en büyük yararı, şehirlerde ve uzak yerlerde hava kalitesini izlerken artan mekânsal kapsama alanıdır. Hızlı veya anlık hava kirliliği konsantrasyonların ölçümünü sağlayan hava sensörlerinin kullanımının yaygınlaşmasıyla veri setleri kamuya daha fazla erişilebilir hale gelecektir. Sanayinin çevresel etkisinin değerlendirilmesi, kent planlamalarına önemli bir altlık olabilecek hava kalite haritalandırılması için hava izleme yaklaşımlarında hava sensörleri önemli bir alternatif yaklaşımdır.

Hava sensörleri, hava izleme yaklaşımlarında yeniliği teşvik etse de, bu teknolojilerden gelen veri kalitesinin güvenirliği oldukça önemlidir. Şu anda Dünyada, hava sensörlerinin standardizasyon için standart test protokolü ve hedefine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Bu alanda en önemli çalışmalardan biri 2021 yılında yayınlanan CEN/TS 17660-1 Standarttıdır. Bu standart, ilgili kuruluşlar veya paydaşlar tarafından karşılıklı tanınmayı kolaylaştırmak ve böylece üreticiler üzerindeki hem idari hem de maliyet yüklerini en aza indirmek için sensör sistemlerinin performansının değerlendirilmesi için ortak prosedürleri ve gereksinimleri tanımlar ve bu tanımların genel ilkelerini belirtir.

EPA’da 2021 Şubat ayında yayınladığı EPA/600/R-20/279 ve EPA/600/R-20/280 iki standartla, partikül madde ve ozon gaz sensörleri için performans test protokolü ve hedefine yönelik gereksinimleri tanımlamaktadır. ABD’de ve AB’deki bu standardizasyon çalışmaları low-cost sensör sistemlerinin tutarlı, doğru ve kesin ölçüm verileri sağlama yeteneğinin iyi anlaşılmasını ve veri kalitesine olan güveni artıracaktır.

Türkiye’de de Dış Ortam Hava Kalitesinin Yönetimi Yönetmeliği ve Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nde gösterge ölçüm içerisine hava sensörlerinin dahil edilmesi, yüksek yoğunluklu uzaysal-zamansal kirlilik verileri sağlayarak hava kirliliği izleme alanında potansiyel olarak devrim yaratabilir. Gösterge ölçüm olarak sadece pasif örneklem ölçüm sistemlerinin yer alması hava kirliliği trendlerini anlamada yetersiz kalmaktadır. Bu yeni teknolojinin sisteme entegre edilmesi sadece izleme maliyetini düşürmekle kalmayıp aynı zamanda halka gerçek zamanlı olarak hava kalitesi hakkında yerel olarak ilgili bilgileri sağlamasıyla da önemli bir iletişim anahtarı olacaktır.

Referanslar

World Health Organization, May 2018.

C40 Cities Climate Leadership Group, November 2021.

CEN:TS 17660-1-2021 2021 – Air quality – Performance evaluation of air quality sensor systems – Part1: Gaseous pollutants in ambient air

EPA/600/R-20/280 February 2021 – Performance Testing Protocols, Metrics, and Target Values for Fine Particulate Matter Air Sensors Use in Ambient, Outdoor, Fixed Site, Non-Regulatory Supplemental and Informational Monitoring Applications

EPA/600/R-20/279 February 2021 – Performance Testing Protocols, Metrics, and Target Values for Ozone Air Sensors

Directive 2008/50/EC of the European Parliament and of the Council on ambient air quality and cleaner air for Europe

Yatkin, S., Gerboles, M., Borowiak, A., Davila, S., Spinelle, L., Bartonova, A., … & Signorini, M. (2022). Modified Target Diagram to check compliance of low-cost sensors with the Data Quality Objectives of the European air quality directive. Atmospheric Environment273, 118967.

Son Yazılar

Kentsel Hava KirliliÄŸi: Kaynaklar ve Kirleticiler
Kentsel Hava KirliliÄŸi: Kaynaklar ve Kirleticiler

2019 yılında Dünya SaÄŸlık Örgütü (DSÖ), hava kirliliÄŸini “insan saÄŸlığı için karşı karşıya olduÄŸumuz en ciddi çevresel tehdit” olarak tanımladı. Bu tehdidi göz ardı etmek, kendi saÄŸlığımızı ve çevremizi dah...

Daha fazla oku
Yerel Yönetimlerin Hava Kirliliği Mücadelesindeki Rolü
Yerel Yönetimlerin Hava Kirliliği Mücadelesindeki Rolü

Hava kirliliğini herhangi bir fiziksel, kimyasal veya biyolojik etmenler tarafından atmosferin doğal özelliklerinin değişmesi olarak tanımlayan Dünya Sağlık Örgütü, hava kirliliğini sağlık açısından önemli bir risk faktörü olara...

Daha fazla oku
Yeni İklim Politikaları-Yeşil OSB
Yeni İklim Politikaları-Yeşil OSB

Temiz havanın solunabileceÄŸi bir ortamda yaÅŸamak en temel insan haklarından biridir. Dünya SaÄŸlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre dünya nüfusunun %99’u kirli hava soluyor (URL 1). Hava kirliliÄŸinden kaynaklanan saÄŸlık sorun...

Daha fazla oku
İstanbul'da Okulların Hava Kalitesi - 2022 & 2023
İstanbul'da Okulların Hava Kalitesi - 2022 & 2023

Hava kirliliğinin bireyin sağlığı üzerindeki etkileri, toplam kişisel maruziyetle (dış mekân ve iç mekân) ilgilidir. Çocuklar yetişkinlere göre vücut ağırlıklarına göre daha fazla hava solur, daha fazla yiyecek yerler ve daha faz...

Daha fazla oku
Kirletici Kaynaklara Göre Hava Kalitesi Örnekleme Noktaları
Kirletici Kaynaklara Göre Hava Kalitesi Örnekleme Noktaları

Bölgenin kirlilik kaynağına göre hava kalitesi örnekleme noktalarının seçilmesi, hava kalitesinin iyileÅŸtirilmesi için en önemli noktalardan biridir.  Türkiye Hava Kalitesi Hava kirliliÄŸi, dünyanın önde gelen çevre saÄŸlığı r...

Daha fazla oku
Sektör Sohbetleri#1 - Sinan Yatkın
Sektör Sohbetleri#1 - Sinan Yatkın

Sektör sohbetleri dizisinde, hava sensörlerin geliÅŸimi, kullanımları, fırsatları ve zorlukları ve geleceÄŸi hakkında konuÅŸmak için deÄŸerli araÅŸtırmacılarla bir araya geliyoruz. Serimizin ilk konuÄŸu Sinan Yatkın. Avrupa Komisyonu...

Daha fazla oku
Deprem Bölgesinde Asbest Tehlikesi
Deprem Bölgesinde Asbest Tehlikesi

Deprem sonrası enkaz kaldırma çalışmalarında binalarda kullanılan asbest, deprem bölgesindekiler için büyük tehlike oluÅŸturuyor. 6 Åžubat 2023’te KahramanmaraÅŸ’ta meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki deprem 10 ilde bÃ...

Daha fazla oku
İnegöl Belediyesi Hava Kalitesi İzleme Ağı
İnegöl Belediyesi Hava Kalitesi İzleme Ağı

İnegöl Belediyesi, hava kalitesini izlemek için Airqoon sensörlerini kullanıyor. Hava kirliliği günümüzde insan sağlığına yönelik en büyük tehditlerden biri kabul edilmektedir. Birçok kentte mevcut hava kalitesi izleme ağları maliy...

Daha fazla oku
Alüminyum
Alüminyum

Alüminyumun dünya kabuğunun %8’ini oluşturan boksit minerali halinde doğadan alınmaktadır. Alüminyum düşük yoğunluk, iletkenlik, işlenebilirlik, hafiflik, dış etkenlere dayanıklılık, düşük bakım maliyetleri gibi konularda sund...

Daha fazla oku
Kadıköy Belediyesi Çevresel İzleme ve Erken Uyarı Sistemi
Kadıköy Belediyesi Çevresel İzleme ve Erken Uyarı Sistemi

Kadıköy Belediyesi, Hava İzleme Ağı için Airqoon’a güveniyor. Kadıköy, yarattığı deÄŸerler ile dünyadaki örnek ilçelerden biridir. Belediyeler ÅŸehirlerin büyümesini yönetmek ve ÅŸehir sakinlerinin saÄŸlığını ve yaÅŸam kal...

Daha fazla oku