Avrupa Birliği ve ABD Hava kalitesi Standartlarını Güncelledi

Hava kirliliği, günümüzde dünya çapında çevresel sağlık sorunlarının en önde gelen nedenlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Bu kritik durumu ele alarak, hem Avrupa Birliği (AB) hem de Amerika Birleşik Devletleri (ABD) gibi küresel ekonomiler, toplum sağlığı ve çevresel sürdürülebilirlik için önemli adımlar atarak hava kalitesi standartlarını güncelledi.

AB’nin Hava Kalitesi Standartları Güncellemesi

AB, son otuz yılda hava kalitesindeki ilerlemelere raÄŸmen hava kirliliÄŸinin önemli bir sorun olarak varlığını sürdürdüğünü belirterek, çevresel saÄŸlık risklerini azaltmak amacıyla önemli adımlar attı. 20 Åžubat 2024 tarihinde, AB Konseyi baÅŸkanlığı ve Avrupa Parlamentosu’nun temsilcileri, sıfır kirlilik hedefine ulaÅŸmak ve toksik içermeyen bir çevre için katkı saÄŸlamak amacıyla yeni AB hava kalitesi standartlarını belirleme önerisi üzerinde geçici bir siyasi anlaÅŸmaya vardılar.

Yeni kurallar, 2030 için daha sıkı AB hava kalitesi standartlarını belirlemeyi öngörmekte olup, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) yönergelerine daha uygun ve düzenli olarak gözden geçirilecek sınır ve hedef değerler içermektedir.

Gözden geçirilmiş direktif, ince partikül maddeler (PM2.5 ve PM10), azot dioksit (NO2), kükürt dioksit (SO2), benzo(a)piren, arsenik, kurşun ve nikel gibi bir dizi hava kirleticisini kapsamaktadır. Her bir kirletici için özel standartlar belirlenmiş olup, örneğin PM2.5 ve NO2 gibi insan sağlığı üzerinde belirgin etkileri olan kirleticiler için yıllık sınır değerleri yarı yarıya düşürülmüştür.

Yeni kurallar, ayrıca belirli kirleticilerin seviyelerinin belirlenen sınır veya hedef değerleri aşması durumunda üye devletlere yol haritası belirleme ve hava kalitesi planları oluşturma zorunluluğu getirmektedir. Ayrıca, uyarı eşiklerinin aşılacağı durumlarda acil riskleri azaltmak için kısa vadeli eylem planlarının oluşturulması da gerekmektedir.

ABD’nin Hava Kalitesi Standartları Güncellemesi

7 Åžubat 2024’te ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA), milyonlarca Amerikalıyı kalp krizi, erken ölüm ve diÄŸer saÄŸlık sorunlarından korumak için Partikül Madde için Ulusal Ortam Hava Kalitesi Standartları (NAAQS) ve Hava Kalitesi Ä°ndeksi’ni güncelledi. Yapılan bu güncelleme, saÄŸlık temelli yıllık PM2.5 standartlarını metreküp başına 12,0 mikrogramdan metreküp başına 9,0 mikrograma düşürerek, daha temiz bir çevre için önemli bir adım oldu. 

EPA’nın yeni standartları, halk saÄŸlığı uzmanlarının ve çevre aktivistlerinin uzun süredir dile getirdiÄŸi endiÅŸeleri ele alıyor. PM2.5 kirliliÄŸi, solunum yolu hastalıkları, kardiyovasküler problemler ve kanser gibi ciddi saÄŸlık sorunlarına yol açabilir ve özellikle savunmasız topluluklar için büyük bir risk oluÅŸturur. Bu yeni standartlar, özellikle çocuklar, yaÅŸlılar ve saÄŸlık sorunları olan bireyler gibi risk altındaki gruplar için daha saÄŸlıklı bir gelecek saÄŸlamayı amaçlıyor. Ancak, birincil ve ikincil 24 saatlik PM2.5 standartları, ikincil PM2.5 standartları ve birincil ve ikincil PM10 standartları, revizyon olmadan korunmuÅŸtur.

EPA’nın bu önemli adımıyla birlikte, Hava Kalitesi Ä°ndeksi’nde yapılan güncellemeler ve izleme ağında yapılan deÄŸiÅŸiklikler gibi iletiÅŸim ve izleme konularında da iyileÅŸtirmeler yapılmaktadır. Bu, halkın hava kalitesi hakkında daha fazla bilgi edinmesini ve aşırı kirliliÄŸe maruz kalan topluluklarda koruyucu önlemlerin artırılmasını saÄŸlayacaktır. Federal Kayıt’ta yayınlandıktan 60 gün sonra, yeni HKÄ° kesme noktaları AirNow web sitesinde de kullanılacaktır.

EPA’nın kararı, bilimsel kanıtlarla desteklenmiÅŸ bir yaklaşımı yansıtıyor ve bu deÄŸiÅŸikliklerin toplumun genel saÄŸlığına olumlu bir etkisi olması bekleniyor. EPA’nın tahminlerine göre, bu yeni standartların uygulanmasıyla beraber 4.500 erken ölümü önlemek ve 290.000 iÅŸ günü kaybını engellemek mümkün olacak. Ayrıca, 2032 yılına kadar 46 milyar dolarlık net saÄŸlık faydası saÄŸlanması bekleniyor.

EPA Yöneticisi Michael S. Regan, bu yeni standartların ABD’nin en savunmasız ve aşırı yüklenmiÅŸ topluluklarını koruyacağını ve genel olarak ulusun daha saÄŸlıklı hale gelmesine katkıda bulunacağını vurguluyor. Bu adımın, insanların daha saÄŸlıklı ve üretken bir yaÅŸam sürmelerine yardımcı olacağını ve uzun vadede ülkenin saÄŸlık ve refahını artıracağını belirtiyor.

AB ve ABD’nin hava kalitesi standartlarını güncellemesi, çevre ve insan saÄŸlığına yönelik önemli bir taahhüt ve adımdır. Bu güncellemeler, daha temiz hava ve daha saÄŸlıklı bir çevre için önemli bir ilerleme saÄŸlayarak, milyonlarca insanın yaÅŸam kalitesini artırabilir. Earthjustice BaÅŸkanı Abigail Dillen’in ifadesiyle, bu tür federal standartlar, halk saÄŸlığını korumak ve çevre adaletini saÄŸlamak için kritik öneme sahiptir.

Türkiye’deki hava kalitesi limit deÄŸerleri ve yönetmeliklerinin AB ve ABD’nin güncellenmiÅŸ standartlarına uygunluÄŸu, son derece önemli bir konudur ve bu alanda güncellenmiÅŸ bir yaklaşımın gerekliliÄŸi açıktır. Halihazırda taslak yönetmeliÄŸin bulunması olumlu bir adım olsa da, bu yönetmeliÄŸin yayımlanması ve uygulanması sürecinde detayların netleÅŸmesi gerekmektedir. Ayrıca, bir kısmı yayımlanan mevcut taslak yönetmelikte belirtilen deÄŸerlerin, AB ve ABD’nin güncellenmiÅŸ limit deÄŸerlerine ve DSÖ’nün belirlediÄŸi sınırlara göre yetersiz kaldığı açıktır. Bu durum, Türkiye’nin hava kalitesi konusundaki taahhütlerini ve çabalarını AB ve ABD’nin benzer çabalarıyla paralel hale getirmesi gerekliliÄŸini ortaya koymaktadır. Bu, uluslararası standartlara uyum saÄŸlama ve küresel çevre koruma çabalarına daha etkin bir ÅŸekilde katkıda bulunma açısından hayati öneme sahiptir.

Kaynakça

AB Konseyi. (2024). Hava kalitesi: Konsey ve Parlamento, AB’deki standartları güçlendirmek için anlaÅŸma imzaladı.

EPA. (2024). Partikül Madde Bilgi Sayfası ve Sık Sorulan Sorular için Hava Kalitesi Ä°ndeksi’nde (AQI) Nihai Güncellemeler.

(2024). EPA, Zararlı İs Kirliliği için Daha Güçlü Standartları Tamamlayarak Aileler, İşçiler ve Topluluklar için Sağlık ve Temiz Hava Korumalarını Önemli Ölçüde Artırıyor.

See The Air. (2024). Avrupa Birliği, Temiz Hava için Yeni Kurallar ve PM2.5/NO2 Sınırları Üzerinde Anlaştı.